پژوهشی در زیارت عاشورا
از فرازهای فروزان این زیارت، سلامهای آن است. در آغاز هفت سلام و در ادامه دستور صد سلام داریم. سری است عجیب دستور صد سلام در زیارت عاشورا! آیا زیارت دیگری داریم که صد سلام داشته باشد؟
اگر آدم بی جهت به شخصی صدبار سلام کند، میگویند عقلش را از دست داده است. در سنت رسول اکرم (س) هم نداریم یک نفر چندبار به رسول خدا (س) در یک دیدار صد سلام کند و حضرت هم در همان مجلس همه را جواب دهند. بنابراین چه سری در صد سلام نهفته است؟
“السلام” یعنی چه؟ سلام به ظاهر یعنی سلام علیکم یعنی درود بر شما، سلامتی می آورد. این گونه ترجمه در مقابل کهکشان معارف مستتر در کلمه “السلام” آنگاه که در مجموعه معارف قرآنی و روایی قرار میگیرد، مسخرهترین ترجمه است.
سلام واژهای عربی است. کلمات عربی در زبان محاورهای عربها همان معنای معمول را دارد که در زبان های دیگر دارد و ترجمه معادل میشود.
عربها هم در هنگام ملاقات و هم در هنگام خدا حافظی از کلمه سلام استفاده می کنند. میگویند: “السلام علیکم و یا مع السلام” اینها به معنای درود بر شماست. اینها سلامتی میآورد.
اما زمانی که این کلمه عربی معمولی، به اقیانوس معارف وحیاتی وصل میشوند و در مجموعه الفاظ و کهکشانهای واژه های قرآنی وارد میشوند از جنس دیگری درمعنای ” السلام علیکم” بوده، ترجمه درود بر تو سادهترین و سطحیترین معنی است، اصلا نمیشود معنی سلام را تمام و کمال گفت.
با توجه به آیات و روایات می فهمیم که در سلام چند دسته از معانی وجود دارد:
الف) دسته اول به معنی “دعا” است، سلام در معنای دعا مانند یک مفتاح الجنان پر از دعا، دعای فراوان.
ب) دسته دوم از مفاهیم و معانی سلام “توسل” است، مفاهیم سلام در این دسته به اندازه یک مفاتیح الجنان در باطن خود معارف توسل را منتشر کرده است.
ج) دسته دیگر از معانی سلام تسلیم است؛ مفاهیم و معارف تسلیم هم بسیار زیاد است.
د) دسته دیگر اعلام آمادگی برای شهادت و چوب حراج زدن به تمام علائق دنیاست.
ه) دسته دیگر درخواست مقامات ملکوتی برای خویش از آستان امام حسین (علیه السلام) است.
و دسته دیگر … .
با توجه به آیاتی مانند سلام علی نوح فی العالمین، سلام علی ابراهیم، تحیتهم فیها سلام، … در ترجمه سلام اصل همه این مقامات از خود حضرت حق منشعب می شود، از حق اعطا شده و همه درجات رو به ناحیه حق دارند.
بنا به فرمایش حضرت فاطمه (س) الیک یرد السلام خواهند شد؛ آنگاه به معنی درود بر شما نخواهند بود.
پس سلام دارای معانی گوناگون بوده، با گفتن السلام علیک یا ابا عبد الله!
- به مقام سلطنت مطلقه حضرت ابا عبد الله(ع) پناهنده میشویم.
- از حضور و درک مقامات حضرت و معارف معراج و روح حضرت به شگفتی و حیرت می افتم.
- از ظلم ستم کاران و منحرفان زمان خود به ساحت مقدس حضرت، شکایت می کنیم و دادخواهی مینماییم.
- با ملکوت آسمان معراج و آستان انوار مقدس حضرت، مناجات میکنیم.
- به گدایی به آستان سلیمان ملک و ملکوت میرویم.
- از حق تعالی بالاترین مقامات ملکوت را از خزائن غیب او برای حضرت ابا عبدالله (ع) درخواست میکنیم.
- برای هدایت و جلب عنایت حضرت نسبت به خویش دعا میکنیم.
- مقامات بلند و معارف عمیق و تجلیات حیرت انگیز را تکریم می کنیم.
بنابراین با هر سلامی از مقام خزائن غیب فتوحات میشود، سلامی که معنی فقط درود باشد یکی اش هم زیاد است اما سلامی که یک مفاتیح الجنان دعا در آن نهفته باشد، یک میلیون بارش هم کم است! با هر سلامی فیوضات می رسد که ما اصلا نمیدانیم حقیقت آنها چیست، روح حضرت با انواری که ما از حقیقت آن ها بیخبریم منور میشود، اسراری که ما نمی فهمیم برای حضرت مکشوف میشود، نعماتی که ما نمیدانیم به حضرت سرازیر میشود، رحماتی که ما نمیشناسیم و معارفی که ما نمیفهمیم حضرت را در برمیگیرد، با هر سلام “وَ ان من شی ء الا عندنا خزائنه” برای حضرت نازل میشود، آن وقت معارف و مفاهیم صد سلام حیرت آور میشود!!
⬅ برگرفته از صهبای عشق، مهدی ستوده آرانی
خلاصه و جمع بندی و اندکی تصرف در ویرایش #به_قلم_خودم/پژوهشی در زیارت عاشورا