زبان علمی و زیبا نویسی
#آموزشیپژوهشی/چگونه متنهای علمی را زیباتر بنویسم؟
زبان علمی و زیبا نویسی (آرایههای معنوی)
کم نیست متنهای علمی که خواندنی نیست و دلیل آن بیمبالاتی نویسنده در نظم دادن به واژهها و استفاده بهینه از چینشهای متفاوت جمله است. به این بهانه که توجه به لفظ و مدّ نظر قرار دادن زیبایی در نوشته علمی جایی ندارد.
آراسته و ویراسته نوشتن، هنر نویسندگی است؛ حتی در مقالات علمی. آراستگی، زبان علمی را نقض نمیکند. حتی طنز و شوخی با خواننده هم، اگر از اندازه بیرون نرود، با زبان علمی قابل جمع است.
در این راستا آنچه که میتوان به صراحت گفت، این است که زیبایی نویسی در نوشته علمی نیازمند مهارت بسیار بالایی است. این سخن را مولوی به شکل زیبایی در این دو بیت آورده است:
جمع صورت با چنین معنیّ ژرف
نیست ممکن جز زسلطانی شگرف
در چنین مستی مراعات ادب
خود نباشد ور بُوَد باشد عجب
پس میتوان نتیجه گرفت که از زیبا نویسی در نوشته علمی میتوان سود جست، اما نیاز به کسب مهارت دارد. و منظور از زیبا نویسی در نوشته علمی، خود تعریف خاصی دارد. منظور از زیبا نویسی در نوشته علمی همان آراستگی معقول و پذیرفته در متون علمی است.
همچنان که میدانیم، آرایه ها به دو دسته لفظی و معنوی تقسیم میشوند، اما بسیاری از آرایههای لفظی به کار نوشته علمی نمی آیند. این شاهد مثال از مولوی مدعای ما را تایید میکند:
ناطقی یا حرف بیند یا غرض
کی شود یک دم محیط دو غرض؟
زیبایی در متن علمی، غیر از زیبایی در متن ادبی است. آرایههایی که می توان در متون علمی از آنها سود برد، باید زیرپوستی، ملایم و متناسب با حال و هوای علمی متن باشد.
بنابراین آنچه در پی میآید، شماری از آرایهها و شگردهای زبانی است که به کار نوشته علمی میآید. روشن است که بسیاری از آرایههای بلاغی که به کار داستان نویسی یا برخی قالبها میآیند، کاربردی در نوشته علمی ندارند. بنابراین منظور ما در این بحث جاگیر شدن، شیوهها و مهارتهای قلمی، در ذهن و زبان نویسندهِ نوشته علمی است.
#به_قلم_خودم/#آموزشیپژوهشی(1)
ادامه دارد…